Từ xưa đến nay, cứ nhắc tới bồ kết, người ta thường hay chỉ nhắc đến câu “Bồ kết sạch gàu, mần chầu mọc tóc”. Tuy nhiên, còn rát nhiều tác dụng độc đáo về bồ kết mà ta chưa nghĩ đến...
Bồ Kếp tên khoa học : Fructus Gleditschiae.
Hay còn có tên gọi là bồ kếp hay chum kết…
- Quả bồ kết, là Quả bồ kết chin đen và khô cong. Dùng bắt buộc phải bỏ hạt, sử dụng tươi hoặc ngâm nước mềm nhũn, làm khô. Có những khi đốt thành than, dã bột.
- Hạt bồ kết, là hột tách bên trong quả bồ kết chín và phơi hay hong khô.
- Gai bồ kết hái trên cây bồ kết, đem về phơi hay sấy khô hoặc thái mỏng rồi phơi hay sấy khô. Có chứa những hoạt chất diệt khuẩn,nấm. Nước sắc gai bồ kết có tác dụng ức chế tụ khuẩn cầu vàng.
Theo Đông y, bồ kết vị cay mặn, có tính ôn, có độc. Có công dụng thông giác quan, tiêu đờm, sát trùng; làm cho hắt hơi. Dùng điều trị trúng gió, cấm khẩu, tiêu thức ăn, tiêu đờm, sáng mắt, ích tinh.
- Hạt bồ kết: ở trong các sách cổ nói rằng hạt bồ kết có vị hơi cay, có tính ôn, không chứa độc. Có tác động thông đi ngoài, bí kết, điều trị mụn nhọt. Liều dùng 5 - 10g ở dạng sắc thuốc.
- Gai bồ kết: có vị cay, tính hơi ôn không chứa độc. Chữa ác sang, tiêu trừ ung độc, làm thông sữa. Liều dùng 5 - 10g ở dạng nấu lên.
Gồm cả quả, hạt, lá và vỏ của bồ kết đều có độc. Tính độc tố cao khi làm thuốc không sao hay nướng thật vàng hoặc đốt ra than (dùng sống). Triệu chứng ngộ độc đó là ức ngực, rát và nóng trên cổ, nôn; sau là đi ngoài ra nước, tiêu ra nước có bọt, đau đầu, mệt người, chân tay rụng rời.
Bây giờ, một ít bệnh viện dùng bồ kết để làm thông khoan, điều trị đi kiết và không trung tiện được sau khi mổ, điều trị tắc ruột có kết quả, có thể sử dụng cả trẻ em và cả người lớn, thường chỉ sau 5 phút là ra phân ngay.
Làm giản đơn như sau: mang quả bồ kết, nướng cho thật vàng, không nướng quá cháy hay còn chưa chín, loại bỏ hột ra rồi dã thành bột nhỏ. Lấy ống thông, có bôi vaselin hoặc dầu, rồi chấm vô bột bồ kết, sau đó đút vào vào hậu môn sâu khoảng 3 - 4cm, cứ thế làm 3 - 4 lần làm cho bột vào bên trong hậu môn, sau 2 - 5 phút bệnh nhân đi đại tiện được.
Dùng trái bồ kết bỏ hột, lấy phần còn lại nướng cháy kỹ tán ra bột mịn, uống ngày 0,5 - 1g. Nếu sắc nên dùng 5 - 10g trái bồ kết tách hạt sắc rồi uống.
Sử dụng khoảng 10 trái bồ kết nướng thơm, dã nhỏ thành bột mịn, đem trộn với loại dấm tốt cho nó sền sệt. Miệng méo về phía trái thì đắp phía má phải và đảo lại. Khi khô thì trộn thêm dấm cho vừa dẽo đem đắp tiếp. Cách sử dụng này có tác dụng với người vừa mới bị bệnh.
Trị co giật, kinh giản,trào đờm lên gây nghẹt thở, mồm sùi dãi dờm, hay hen suyễn, đờm kéo lên thở khò khè làm cho khó thở: mang bột bồ kết đem đốt tồn tính cộng với phèn với lượng tương đương, trộn cho đều, rồi hòa vào nước cho uống mỗi lần 0,5g, mỗi ngày dùng 3 - 6g đến khi nào nôn đờm ra hoặc tiêu đờm xuống được thì mới dừng.
Mang bồ kết đốt ra thành than, tán nhỏ dùng để rửa thật sạch vết nấm da, sau đó đắp bọt than bồ kết lên chỗ chốc.
Ngâm bồ kếp vô nước nóng rồi rửa thật sạch chỗ vết nấm, tiếp đó lấy bột bồ kết tra vào.
Trái bồ kết dã nhỏ, bôi vô chân răng nhức, nếu ra nước dãi phải khạc nhổ ra.
Mang trái bồ kết nướng cháy đen, đập nhỏ rồi ngâm cùng rượu trắng (Bồ kết: Rượu = 1:4). Ngâm cho qua 1 ngày, 1 đêm đem ra ngậm, khạc đi rồi ngậm, làm vài ngày là khỏi đau,sâu răng.
Nướng quả bồ kết, để khói bay vào trong mũi, mũi sẽ được thông và dễ thở.
Hãm nước từ quả bồ kết tươi hoặc hong khô nghiền nhỏ mịn rồi pha nước sử dụng, mùi thơm và vị từ bồ kết có công dụng làm thông mũi, sảng khoái và tỉnh táo.
Quả bồ kết 1g, quế chi 1g, đại táo 4g, cam thảo 2g, gừng sống 1g, sắc cùng nước 600ml, sắc thành 200ml 3 phần uống 1 ngày.
Trong chùm, gai bồ kếp có một số chất giúp giảm đường huyết rất có hiệu quả, tuy là không thể tác động mạnh hoặc giảm đường máu nhanh như tác dụng của thuốc chứa insulin, nhưng mà có thể trợ giúp người bệnh giảm một cách dần, ổn không gây ra giảm đường trong máu quá đột ngột
Lấy trái bồ kết để gội:
Dùng tầm 350g quả bồ kết phơi khô và nấu với với nước vừa vừa để có thể gội đầu. Đun nước quả bồ kết và pha thêm vào với nước lạnh bên ngoài sau đó gội đầu mỗi ngày. Phương pháp này là phương pháp điều trị rụng tóc dễ dàng từ quả bồ kết mà ông bà của chúng mình từng sử dụng.
Rõ là 1 sự kết hợp rất tốt để có thể đem đến mái tóc dài, dày dặn và suôn mượt.Cây hương nhu trắng có chứa tinh dầu, làm cho mồ hôi ra, làm thoải mái da đầu, nhẹ đầu, khi sử dụng, hỗ trợ làm tăng lưu thông khí huyết dưới da đầu, làm cho tóc mới mọc.